Mensenen’eyz

Tom Eyzenbach, solo

30 augustus t/m 18 oktober 2015

Tom Eyzenbach heeft voor KuuB een project gemaakt onder de titel MENSENEN’eyz. Daarmee geeft hij zijn visie op de mens, getekend, geportretteerd en vertekend. Dit project heeft een jarenlange aanloop gehad waarbij de tekenaar de individuele mens ten overstaan van de massa plaatst (tekent) en de massaliteit van het individu in getekende lijnen uitbeeldt. Eyzenbach doet dat door middel van tekeningen met als titel Mens En MassaOnderscheid, Mens En Massaliteit, Mens En MassaNeurose en Mens en Metamorfose waarbij zijpaden worden bewandeld als Homo-Sapi-Topografi, Kuddegeest Kudde-instinct en Corpus Corruption. In eerste instantie deed hij dat in zwart-wit pentekeningen, later met kleur en in gemengde techniek, alles uitmondend in de serie op groot formaat MENSENEN-tekeningen die het hart van de expositie vormen, aangevuld met ge- en verknipte tot collages omgevormde tekeningen. De oorsprong van dit alles wordt echter niet vergeten: de schetsboeken. Het geheel? Absurdstisch, ongedurig en immer in tijdnood. De serie MENSENEN laat dat zien.

Vorig jaar verscheen het boek De Verbeelders; Nederlandse boekillustraties in de twintigste eeuw (Nijmegen 2014) onder redactie van Saskia de Bodt. Daarin ook een hoofdstuk over het werk van Tom Eyzenbach (1951), geschreven door Saskia de Bodt en Annemiek Rens. In dat artikel halen zij een uitspraak aan uit een krantenartikel van 25 mei 1988 waarin Eyzenbach een waarnemer van menselijke verhoudingen wordt genoemd. Eyzenbach heeft hiervoor een eigen werkwoord bedacht, ‘mensenen’, wat niet alleen een meervoudsvorm is maar ook verwijst naar het vermenselijken van diergedrag. Hij laat dieren denken als mensen, zoals in zijn tekeningen voor het boek Oef Woef-Waf Af, absurdistisch prentenboek over hond (2000).

De Bodt en Rens: ‘Met relatief traditionele beeldmiddelen als kleurpotlood, pastel of aquarel, soms met collages of in de vorm van een maquette, legt Eyzenbach zijn observaties telkens opnieuw vast, door en over elkaar, met en op papier.’ Dat observeren wordt in Eyzenbachs tekeningen vermengd met een grote mate van fantasie. Zijn tekeningen van mens en dier zijn niet naturalistisch maar impressionistisch en psychologisch van aard. Hij geeft interpretaties en brengt tekenkunde en tekenkunst samen tot een wervelende beweging van intermenselijke communicatie. De wereld is voor Eyzenbach een sociaalpsychologisch schouwspel, zoals we dat al zien in zijn boek Decorum- Démasqué; toneel, theater in potloodtekeningen uit 1982. De mens speelt toneel. Eyzenbach laat dat veelal op humoristische en relativerende wijze zien in zijn tekeningen die hij nadrukkelijk geen illustraties noemt. Als Eyzenbach tekeningen maakt voor boeken, neemt hij een zó grote artistieke vrijheid dat tekst en tekening autonome grootheden zijn en daarmee gelijkwaardig aan elkaar. Zijn tekeningen overstijgen de functie van louter ondersteunend aan de tekst te zijn. Vaak voorziet Eyzenbach zijn tekeningen zelf ook weer van een enkel woord waardoor dit effect nog eens versterkt wordt. Die woorden of korte teksten plaatsen de getekende mens in de groep, in metamorfoses en in rituelen welke tenminste nog enig houvast bieden. De mens (en de hond, de kat, het schaap of welk dier dan ook) is in Eyzenbachs wereld een sociaal wezen in een absurdistische omgeving.

In KuuB neemt Tom Eyzenbach alle ruimte om zijn breed en gevarieerd oeuvre uitmondend in MENSENEN ‘eyz tentoon te spreiden, inclusief schetsboekbeelden, massamaquettes en kleurrijk-vulpotlood.

De expositie is op 30 augustus, 17.00 uur, geopend door Saskia de Bodt, bijzonder hoogleraar illustratie aan de Universiteit van Amsterdam en universitair docent kunstgeschiedenis aan de Universiteit van Utrecht. Zij verwoordde de verbeelding. En Robin Koek, geluidskunstenaar, liet de verbeelding klinken.

Luister naar de muziek van Robin Koek speciaal gemaakt voor de expostie van Tom Eyzenbach, music for the exhibition.
(U vindt het fragment op deze pagina)

Op 17 oktober, een dag voor de finissage van de expositie Mensenen, wordt in KuuB de door Tom Eyzenbach vernieuwde en uitgebreide versie van de nu in totaal zeventig fietstekeningen in de vorm van een 2 x 6 meter lange leporello (harmonica gevouwen boekwerk) gepresenteerd.

Onder de titel TerugTrappen is de oorspronkelijke serie fietstekeningen uit 1979 voor de ENFB (Echte Nederlandse FietsersBond) gebundeld en uitgegeven als leporello. Nu dus als herdruk-plus uitgave, samenvallend met het 40-jarig bestaan van de ENFB.

Het eerste exemplaar zal om 16.00 uur worden uitgereikt aan de directeur van de Fietsersbond, Saskia Kluit. De Utrechtse wielerfanaat en initiator van Le Grand Départ 2015 in Utrecht, Jeroen Wielaert zal op geheel eigen wijze een bijdrage leveren aan deze uitreiking.

U bent van harte uitgenodigd daarbij aanwezig te zijn en om ook een exemplaar te verwerven.