Openingsspeech Soulmates, Cecilia vissers, Cor van Dijk

Ron Klein Breteler

2014

Cor timmert in staal, Cecilia schildert in staal, of aluminium. Werk van Cor volg ik al vele jaren, heb vier flinke beelden in de verzameling en verschillende kleinere.

Met Cecilia’s werk ben ik minder vertrouwd, ik herinner me van even geleden een mooie match met Ditty Ketting bij Nouvelles Images.

Maar ze hebben elkaar opgezocht en dat zullen we weten getuige deze fraaie ontmoeting in deze fraaie kunstruimte.

Wat zien we, wat zie ik?

Bij Cor vloerbeelden of beelden op sokkels, stapelingen in ijzeren perfectie.

Concrete kunst in strenge, geometrische vormentaal.

Rechte lijnen en hoeken, haaks. Een consequente zoektocht naar perfecte verhoudingen en balans tussen de meerdere elementen waaruit zijn beelden nagenoeg altijd zijn opgebouwd, in een grote concentratie. En altijd in een stapeling waarbij er maar één volgorde mogelijk is. Onderling wisselen is niet mogelijk door de tekening van de walshuid en de tot op tienden van millimeters vervolmaakte onderdelen van de samenstellende delen.

Met minimale, perfect uitgevoerde ingrepen, nuances, ook in bescheiden formaten. Hij laat zien dat met minimale ingrepen oneindig veel variaties kunnen worden bereikt. Hoe hiermee het licht het beeld binnendringt en er weer uitspat.

En dan de huid. Ruwe onbewerkte walshuid met een prachtige tekening zoals dat wordt aangereikt vanuit de walserij. Zijdezachte freeskanten, naturel, zoals die aan de zijkanten en vanuit de binnenkanten te voorschijn komt.

Soms zijn de beelden rondom zwartgebrand. Maar een toegevoegde kleur, oranje, zoals bij Cecilia zullen we niet vinden.

Ogenschijnlijk staalharde beelden, zoals we dat noemen. Maar o zo kwetsbaar. Het materiaal is loeizwaar. Even een verkeerde beweging bij het stapelen beschadigd de strakke, scherpe randen onherstelbaar. Dertig, veertig jaar ervaring in het bewerken van het harde maar o zo kwetsbare materiaal staal. Bij mijn beelden mag alleen Cor ze verplaatsen, tot zijn verdriet en dat van Joke. En ook is de gefreesde blanke huid gevoelig. Ik herinner me dat Daan van Golden, die in de jaren zestig/begin zeventig in mijn huis in Schiedam woonde, me vroeg of hij met een Amerikaan die hij in Japan had ontmoet en in die tijd in het huis wel eens had gelogeerd, op een zondagmorgen langs mocht komen, omdat die Amerikaan graag nog eens huis en locatie wilde zien.

Er stopte een kleine taxi, met vereende krachten werd een superdikke man uit de taxi getrokken, klein van stuk, met brede pianobretels, die inderdaad bij binnenkomst zich over de piano ontfermde en begon te spelen. Het was een musicus en regisseur.

Enfin, ergens in de rondtocht belandden we bij een groot beeld van Cor, waarbij het gesprek pakweg een half uur doorging terwijl de gast zijn dikke vingers op de bovenkant van het beeld liet rusten. Ik zag het wel, maar vond het een beetje flauw om hem daarop te wijzen. Dacht, ik maak het straks wel schoon. Uren later, na zijn vertrek vergat ik dat natuurlijk. En de dag daarop vertrok ik voor twee weken naar Japan.

Bij terugkomst schrok ik me lam: de bovenkant was bezaaid met roestvlekken, veroorzaakt door het huidvocht. Cor is een halve dag bezig geweest met poetsen en oliën.

Maar het kan dus weg, zij het dat je heel minimaal wat blijft zien.

Mijn ervaring bij het werk van Cor: er ontstaat altijd een relatie tussen de opgestelde beelden en de architectuur van de omringende ruimte. De beelden gaan direct in gesprek. Het gaat dan om ordening, verhoudingen, schaal, volumes, vorm en maat in een continue wisselwerking.

Een volstrekte solist, ik ken geen kunstenaar in binnen- en buitenland met werk dat direct verwant is met dat van Cor.

Ik heb eerder wel eens gezegd dat ik denk dat Cor behalve kunstenaar ook architect had kunnen zijn. Zeker het type architect als die waaruit de discipline voortkomt, die van de meester-timmerman. En ik zeg dat met veel respect, ik voel mij zeer met Cor verwant.

Cecilia maakt platte, ongecompliceerde constructies. Tekens op de wand. Hard edge, scherp gesneden, grijs, zwart, en zowaar oranje. Ogenschijnlijk schatplichtig aan het minimalisme uit de jaren zestig en zeventig. Met kracht, en ritme, in repetitie en soms in patronen gepresenteerd. Platte wandbeelden, of toch niet helemaal: door de wandafstand die ze kiest wordt dikte voelbaar en wordt het werk toch ruimtelijk.

En oogt het lichter dan het is, want de panelen zijn loeizwaar door hun resolute dikte.

Toch ogen de beelden niet afstandelijk. Kijk naar de prachtige ongenaakbare foto’s van Ierse en Schotse landschappen, bergen en water, hard en ongenaakbaar, de erosie door golven en wind.

Scherp gesneden landschappen, scherpe shades, focus op contrast, lijn en vorm.

De natuurelementen grijpen in in de monochrome panelen en tekenen een tweede laag in de vorm van interventies met enkele ingrepen in het silhouet.

Ze worden daarmee gevoelig, soms zelfs een beetje romantisch in mijn beleving.

Een volstrekt eigen beeldtaal is het resultaat, autonome kunst. Met strengheid, concentratie, helderheid, ambacht, maar zeker ook poëzie.

Balans tussen ratio en emotie, tussen hoofd en hart.

In de NRC van afgelopen donderdag hebben jullie van Hans den Hartog Jager tekst en foto’s kunnen zien van het nieuwste werk van Olafur Eliasson in het Louisiana Museum boven Kopenhagen. Ik was daar juist donderdag ook ter plaatse om het werk te bekijken. Het halve museum volgestort met donker fijn riviergrind, keien, meters oplopend in en door de achtereenvolgende gigantische museumzalen, met daar doorheen een waterstroompje van boven naar beneden lopend. Dus een heuse hellende rivierbedding dwars door een ingewikkeld gebouw met spierwitte muren, museumplafonds enzovoorts. Een abstractie oproepend die refereert aan de landschappen van Cecilia. Fascinerend. Beleveniskunst. Überkunst. Geweldig dat dit gemaakt wordt. Groot kunstenaarschap en vakmanschap.

Maar ik ben tenminste even blij met kunst die je dwingt tot concentratie, direct 1 op 1 met de toeschouwer.

Om ons heen werk van twee zeer consequente kunstenaars, vanuit opvattingen en ambacht, met overeenkomsten qua soul en gelukkig ook veel verschillen qua resultaat.

Mijn grote respect voor de soulmates Cecilia en Cor.

Ron Klein Breteler,

September 2014